Cổng trời Torii có nhiều phong cách Torii khác nhau, được định danh dựa trên những kiến trúc nổi bật như Kasuga, Hachiman hay Myojin, Ryobu…
Cổng Torii là gì?
Đây là một điểm nhấn đặc trưng luôn hiện hữu ở lối vào hoặc bên trong các đền thờ Thần đạo, có kiến trúc gồm hai cột chống ở hai bên và hai thanh ngang ở trên. Liên quan đến nguồn gốc và thời gian hình thành, đã có rất nhiều giả thuyết cho rằng torii bắt đầu xuất hiện từ thời Heian (khoảng cuối thế kỷ IX) nhưng chưa có một bằng chứng xác thực về điều đó.
Theo thần thoại, vị thần Amaterasu đã tức giận vì em trai mình là thần bão tố Susanoo-no-Mikoto trong một cơn say đã giết hại gia súc, phá phách mùa màng, kênh mương, hoa màu và giết cả người hầu gái nên đã ẩn mình vào hang đá Amanoiwato. Điều này khiến cho thế giới rơi vào cảnh tối tăm mất đi mặt trời. Để chấm dứt điều đó các vị thần đã dùng các cây gỗ bắc thành sào, đặt những con gà trống tốt nhất lên đó để chúng gáy với hy vọng sẽ khiến thần Amaterasu ra khỏi hang đá. Đó là bối cảnh ra đời của chiếc Torii đầu tiên trong Thần Đạo.
Ý nghĩa của cổng trời Torri tại các đền thời Thần Đạo
Cổng trời Torri chính là dấu hiệu chỉ vào nơi linh thiêng của văn hóa Nhật Bản, đi dưới các cổng chính là đang đi trên con đường viếng thăm thần linh. Vì thế khi đi dưới cổng Tori, mọi người phải rửa tay thật sạch và phải ngậm nước trong miện. Hành động này thể hiện sự thanh thiết và thanh hóa trước khi tiếp cận các vị thần để cầu nguyện.
Chính vì nguyên nhân này mà nếu một người trong trạng thái “không sạch” sẽ không được phép vào đền thờ cầu nguyện. “Không sạch” chỉ một số người như phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc người trong nhà có tang, thậm chí là đến vào dịp đầu năm mới cũng không được phép. Tuy nhiên, đối với những người Nhà có tang thì được phép đến các đền thờ Phật Giáo thay vì Thần Đạo để cầu nguyện trong một năm.
Cấu trúc các cổng trời Torii
Cổng Torii được tùy vào phong cách của nó (shinmei hay myojin) mà có nhiều cấu truc khác nhau. Cấu trúc cơ bản gồm có 2 cột (柱 – hashira), kasagi (笠木), 2 thanh ngang đóng sát nhau ở trên đỉnh lần lượt là 笠木(kasaghi) và 島木(shimaghi), phía dưới nữa là 1 thanh ngang 貫 (nuki). Tại Nhật có hơn 20 phong cách Torii khác nhau với rất nhiều phong cách và kiểu dáng khác biệt, được định danh cụ thể dựa trên kiến trúc tiêu biểu như Hachiman, Kasuga, Kashima, Ryobu, Myojin, Shinmei…
Đeo ngang trên hai cột trụ của Torii thường là các sợi thừng bện từ rơm rất khéo léo, tinh tế, chi tiết đó được gọi là Shimenawa (Chú liên thừng).
Cổng Torii được dựng từ gỗ hoặc đá và sơn mà đỏ son. Người ta tin rằng khi ném đá, nếu hòn đá đậu lại trên torii thì mọi ước nguyện đều trở thành sự thật.
Một số cổng trời Torii độc đáo tại Nhật
Đền Amano Iwato – Miyazaki
Ngôi đền này nổi tiếng với cảnh đẹp linh thiêng và cánh cổng Torii huyền bí trong hang động. Tên gọi của đền có nghĩa là “hang động của nữ thần mặt trời”, gắn với câu chuyện được lưu truyền rộng rãi về nguồn gốc của cổng trời Torii.
Đến với đền Amano Iwato, bạn cũng có thể bắt gặp những tảng đá khổng lồ và tán cây cong nương mình theo ánh nắng, tạo nên một cảnh đẹp nên thơ. Người dân nơi đây tin rằng, điều ước sẽ thành sự thật nếu bạn vừa xếp chồng các hòn đá vừa cầu nguyện.
Đền Itsukushima (Hiroshima) - Cánh cổng Torii thần bí nổi trên biển
Cổng torii ở đền Itsukushima, nằm trên đảo Miyajima, Hiroshima cũng là một trong những cổng torii nổi tiếng nhất ở Nhật Bản. Chiếc cổng cao 16m, nặng 60 tấn, được phủ một lớp sơn màu đỏ rực đứng sừng sững trên biển. Điểm đặc biệt là dù chiếc cổng không hề có nền móng trong đất nhưng vẫn đứng vững được trên mặt nước nhờ vào sức nặng của cổng. Do ảnh hưởng của thủy triều nên trong cùng một ngày, bạn có thể chiêm ngưỡng hai cảnh sắc với những trải nghiệm khác nhau tùy theo sự lên xuống của thủy triều. Khi thủy triều lên cao, cánh cổng torii như nổi bồng bềnh trên biển, soi bóng dưới mặt nước trong veo với vẻ đẹp thiêng liêng, thần bí. Khi thủy triều xuống, toàn bộ cánh cổng hiện lên nguy nga tráng lệ, lúc này bạn có thể đến gần chiếc cổng để thỏa sức ngắm nghía và chụp những tấm hình kỷ niệm.
Vượt qua thời gian, cánh cổng vẫn đứng vững ngoài biển khơi, ẩn hiện trong làn nước xanh vắt của biển cả và sự lên xuống của thủy triều, ẩn chứa trong mình linh hồn của một nền văn hóa Thần đạo truyền thống. Hòa quyện với hữu cảnh thiên nhiên non nước trữ tình, ngôi đền Itsukushima cùng với chiếc cổng Torii tráng lệ đã tạo nên một tuyệt tác nghệ thuật có một không hai ở Nhật Bản, trở thành một trong ba cảnh sắc đẹp nhất xứ Phù Tang (日本三景: Nihon Sankei) và là một Di sản thế giới nổi tiếng của UNESCO thu hút rất nhiều sự quan tâm của du khách khi đến Nhật Bản.
Đền Sueyama tại Saga
Thị trấn Arita của tỉnh Saga nổi tiếng với nghề gốm do đó cổng Torii tại đây cũng được làm bằng sứ. Đền Sueyama thờ ông tổ nghề gốm Arita, Yi Sam-pyeong.
Địa chỉ: 佐賀県西松浦郡有田町大樽2-5-1.
2-5-1 Otaru, Arita-cho, Nishi Matsuura-gun, Saga.
Bật mí nhỏ: Nếu bạn chưa có cơ hội đến Nhật Bản chiêm ngưỡng những cổng Torii hùng vĩ thì tại Việt Nam cũng có một ngôi chùa có cổng Torii cực đẹp chính là chùa Linh Quy Pháp Ẩn. Ngôi chùa này nằm sâu trong núi thuộc thôn 4, xã Lộc Thành, huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng. Từ Đà Lạt, bạn hoàn toàn có thể di chuyển bằng xe máy đến đây.
Cổng trời Torii là một trong những biểu tượng văn hóa đặc trưng của đất nước mặt trời mọc. Với vẻ đẹp đơn giản mà cuốn hút, những cánh cổng Torii còn mang trong mình ý nghĩa lớn lao trong văn hóa người Nhật, cũng như ít nhiều tinh hoa kiến trúc đâm chất tâm linh của đất nước này.
